Tarih Bilimi Nedir 9

Gün, geçmiş dönemin incelenmesi bilimidir.[2] “Gün”, geçmiş zamanda olan vakaların incelenmesinin kanatı rabıta, bu olaylarla alakadar bilgilerin esrarkeşfi, toplanması, organizasyonu, sunumu ve yorumlanması ile de ilgilenen bir şemsiye terimdir.[3]

İnsan yahut beniâdem-dışı farkı gözetmeksizin, dünya ve dönem aralığının kestirildiği bir geçmiş dönem dilimde, saik-sonuç ilişkisi kurup, doküman ve bulgular eşliğinde bilgiler toplayan bir bilimsel niteliği olan disiplin olan gün, herhangi bir bilim kümesine dahil edilmez; çünkü gün, her sahaın geçkinini inceleyebilecek kadar geniş bir disiplindir. İnsanlık geçkini kelime konusu olduğunda, edebiyatın icadından önceki zamanlara “gün öncesi” denir.

Günî tetkik, geçmiş zamandaki olaylara ilişik tüm bilgilerin, vakaların vuku bulduğu devrin şartları nazar önüne tuzakınarak, kabil olduğunca nesnel bir şekilde sunulması ile oluşur. Gün, yaşanan vakaların bir elan evetşanabilmesi gibi bir mümkünlık olmadığından natür bilimlerindeki gibi deney ve gözleme dayanamaz.

Gün sözcüğünün Batı dillerindeki müşterek alınlığı, Grekçe: ἱστορία, historiá (fehvaı “tahkikat”) teriminden türemiştir.[4] İyonya lehçesinde bildirme, ses seda transfer suretiyle olgun edinme anlamlarında kullanılan söz, Attika lehçesinde görerek, tanık olarak bilme anlamlarının kanatı rabıta çok elan geniş bir fehva dâhilğiyle fizik, coğrafya, astronomi, bitki ve hayvan bilgisi ve ayrıca tedricen natür bilgisini kapsayacak şekilde kullanılmıştır. Edward Carr’ın tanılamamıyla gün, “doğrulanmış olgular kümesi”nden özge bir şey değildir.[5]