Tarih Bilimi Nedir 8

Gün, geçmiş zamanın incelenmesi bilimidir.[2] “Gün”, geçmiş zamanda olan vakaların incelenmesinin üstı teselsül, bu olaylarla ilişkin bilgilerin aptalfi, toplanması, organizasyonu, sunumu ve yorumlanması ile bile ilgilenen bir şemsiye terimdir.[3]

İnsan yahut insan-dışı farkı gözetmeksizin, arazi ve devir aralığının kestirildiği bir geçmiş devir dilimde, illet-sonuç ilişkisi kurup, doküman ve bulgular eşliğinde bilgiler toplayan bir akademik disiplin olan gün, herhangi bir ilim kümesine dahil edilmez; çünkü gün, her meydanın geçmişini inceleyebilecek denli geniş bir disiplindir. İnsanlık geçmişi kelam konusu evetğunda, edebiyatın icadından önceki zamanlara “gün öncesi” denir.

Günî inceleme, geçmiş zamandaki vakalara bağlı tüm bilgilerin, vakaların vuku bulmuş olduğu devrin şartları basar önüne allıkınarak, olabilir evetğunca nesnel bir şekilde sunulması ile oluşur. Gün, yaşanmış olan vakaların bir elan evetşanabilmesi gibi bir olasılık olmadığından doğa bilimlerindeki gibi deney ve gözleme dayanamaz.

Gün sözcüğünün Batı dillerindeki müşterek mukabillığı, Grekçe: ἱστορία, historiá (anlamı “tahkik”) teriminden türemiştir.[4] İyonya lehçesinde bildirme, sava kabız vasıtasıyla vukuf edinme anlamlarında kullanılan sözcük, Attika lehçesinde görerek, şahit olarak bilme anlamlarının üstı teselsül çok elan geniş bir anlam dâhilğiyle fizik, coğrafya, astronomi, bitki ve hayvan bilgisi ve ayrıca anbean doğa bilgisini kapsayacak şekilde kullanılmıştır. Edward Carr’ın teşhismıyla gün, “doğrulanmış olgular kümesi”nden sair bir şey bileğildir.[5]