Tarih Bilimi Nedir 4

Tarih, geçmiş dönemin incelenmesi bilimidir.[2] “Tarih”, geçmiş zamanda olan vakaların incelenmesinin kenarı silsile, bu olaylarla alakadar bilgilerin keşfi, toplanması, organizasyonu, sunumu ve yorumlanması ile bile ilgilenen bir şemsiye terimdir.[3]

İnsan yahut kişioğlu-dışı farkı gözetmeksizin, bucak ve çağ aralığının kestirildiği bir geçmiş çağ dilimde, menşe-sonuç ilişkisi kurup, belge ve bulgular eşliğinde bilgiler toplayan bir bilimsel nitelikli disiplin olan gün, herhangi bir marifet kümesine dahil edilmez; çünkü gün, her yerın dünini inceleyebilecek kadar geniş bir disiplindir. İnsanlık düni sav konusu olduğunda, yazının icadından önceki zamanlara “gün öncesi” denir.

Tarihî inceleme, geçmiş zamandaki vakalara bağlı bütün bilgilerin, vakaların vuku bulduğu dönemin şartları ayn önüne kızılınarak, olabilir olduğunca nesnel bir şekilde sunulması ile oluşur. Tarih, yaşanan vakaların bir daha evetşanabilmesi kabil bir muhtemellık olmadığından doğa bilimlerindeki kabil deney ve gözleme dayanamaz.

Tarih sözcüğünün Batı dillerindeki hissedar muhaliflığı, Grekçe: ἱστορία, historiá (manaı “anket”) teriminden türemiştir.[4] İyonya lehçesinde bildirme, sav ittihaz suretiyle fen edinme anlamlarında kullanılan kelime, Attika lehçesinde görerek, tanık olarak bilme anlamlarının kenarı silsile çok daha geniş bir mana gönülğiyle fizik, coğrafya, astronomi, bitki ve hayvan bilgisi ve ayrıca gitgide doğa bilgisini kapsayacak şekilde kullanılmıştır. Edward Carr’ın tanımıyla gün, “doğrulanmış olgular kümesi”nden sair bir şey bileğildir.[5]