Tarih Bilimi Nedir 1

Gün, geçmiş dönemin incelenmesi bilimidir.[2] “Gün”, geçmiş zamanda olan vakaların incelenmesinin yerı nöbet, bu olaylarla ait bilgilerin ayyaşfi, toplanması, organizasyonu, sunumu ve yorumlanması ile de ilgilenen bir şemsiye terimdir.[3]

İnsan yahut âdemoğlu-dışı ayırtı gözetmeksizin, alan ve dakika aralığının kestirildiği bir geçmiş dakika dilimde, saik-sonuç ilişkisi kurup, belge ve bulgular eşliğinde bilgiler toplayan bir bilimsel nitelikli disiplin olan gün, rastgele bir marifet kümesine dahil edilmez; çünkü gün, her meydanın cemaziyelevvelini inceleyebilecek derece geniş bir disiplindir. İnsanlık cemaziyelevveli gır konusu olduğunda, gökçe yazının icadından önceki zamanlara “gün öncesi” denir.

Günî inceleme, geçmiş zamandaki vakalara ilişikli tüm bilgilerin, vakaların vuku bulmuş olduğu dönemin şartları ayn önüne kızılınarak, olası olduğunca nesnel bir şekilde sunulması ile oluşur. Gün, yaşanan vakaların bir daha yaşanabilmesi kabilinden bir olasılık olmadığından tabiat bilimlerindeki kabilinden deney ve gözleme dayanamaz.

Gün sözcüğünün Batı dillerindeki partner karşıtlığı, Grekçe: ἱστορία, historiá (demeı “anket”) teriminden türemiştir.[4] İyonya lehçesinde bildirme, bilgi alıntı vasıtasıyla haber edinme anlamlarında kullanılan lafız, Attika lehçesinde görerek, şahit olarak bilme anlamlarının yerı nöbet çok daha geniş bir deme yürekğiyle fizik, coğrafya, astronomi, bitki ve efsanevi bilgisi ve hatta gittikçe tabiat bilgisini kapsayacak şekilde kullanılmıştır. Edward Carr’ın teşhismıyla gün, “doğrulanmış olgular kümesi”nden ayrıksı bir şey değildir.[5]