Duydum Ki Bir Kızın Olmuş 7
Türkü, Türkiye’nin sözlü geleneğinde, bir ezgi ile söylenen umum şiirlerinin her çeşidine verilen ad. Türkü sözcüğü, Türk adının sonuna, alaka eki olan “î” ekinin getirilmesiyle ortaya çıkmıştır. “Türkî”, Türk ile alakadar ve Türk’e özgü anlamında da kullanılır.
Türkü, kendine özgü ve sınırlı bir ezgi ile söylenen, hece ölçüsüyle ovalan ve zamanla anonimleşatır bir nazım biçimidir. Koşukler asıl murabbaklerle, onu izleyen nakaratlardan oluşur. Koşuklerdeki murabbaklere (üçlük yahut ikilik bile olabilir) “bent” adı verilir. Nakaratlar ise umum dilinde “ulama” ve “kavuştak” olarak adlandırılır. Kavuştaklar her ezgiden sonra tekrar edilen ikilik (evet da elan çok) dizelerdir.
Koşuknün sınırlı bir şekli yoktur. Bir koşma, bir semai, bir destan evet da herhangi bir umum şiiri türkü ezgisiyle söylendiğinde türkü evet. Bu yüzden türkü tipinin en kabartılı özelliği melodisidir. Koşukler hece ölçüsünün her sözıbıyla söylenir. Kısaca hece adetsı bakımından bir sınırlama gerçekleşemez.
Koşuklerin oylumlu çoğunluğu anonimdir evet da ağızdan ağza söylenirken söyleyeni kaybolmuşdolaşma. Koşukler bu şekilde umumın emtiaı olurlar ve umumın her kesimine seslenme eden sanatçılar tarafından albümlerde, konserlerde ve canlı performanslarda kullanılan geniş bir müzik türüdür. Koşukler çoğu kat, bir natür hikâyeı evet da bir kahramanlık muhalifsında doğar ve yayılırlar. Koşukler, doğdukları bölgenin özelliklerini koruyamazlar. Taşındıkları bölgelerde kişilerin, yer adlarının, ayrıca mevzuların dahi değiştiği görüldüğü dâhilin, nerede doğduklarını saptamak hızleşir.
Mahmut Ragıp Gazimihal, ezgilere bakarak usulsüz ve usullü koşukler olarak dü başkalık yapar. Usulsüz olanlar; divan, bozlak, koşma, hoyrat ve Çukurova’yı dâhiline saha uzun havalardır. Usullü olan koşukler grubunda ise genellikle künde havaları yer aldatmaır ki bunlara Konya’da oturak havası, Şanlıurfa’da üzgün keyif adı verilmektedir.
Türklerde ustalıklenen konulara bakarak bile sınıflama karşılayıcı yazarlar vardır. Konularına bakarak koşukler:
Ninniler
Çocuk koşukleri
Natür koşukleri
Aşk koşukleri
Kahramanlık ve askeriye koşukleri
Merasim koşukleri
İş koşukleri
Huzurlıklı koşukleri
Ölüm koşukleri (Ağıt)
Dubara koşukleri
Tab ve hayvan koşukleri
Efe ve derebeyi koşukleri
Cinayetler ve zehirklı olaylarla alakalı koşukleri
Güldürücü koşukleri